(Bangkok, ngày 26 tháng Năm, 2011) — Hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền công bố một báo cáo, trong đó đưa ra nhận định rằng việc kết án tù Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ với tội danh tuyên truyền chống nhà nước chỉ làm nóng thêm phong trào ủng hộ đặc biệt rộng lớn của công chúng đòi trả tự do cho ông.
Ts. Vũ, 53 tuổi, bị kết án bảy năm tù giam trong phiên xử ngày mồng 4 tháng Tư, 2011, được sự ủng hộ rộng rãi của nhiều tầng lớp trong xã hội Việt Nam. Cũng theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, nhờ sức mạnh của mạng internet, ông đã trở thành một biểu tượng, tạo nên một sự thách thức về nhân quyền chưa từng có đối với chính quyền Việt Nam.
Bản báo cáo dài 39 trang, với tiêu đề “Việt Nam: Đảng đối đầu với Nhà hoạt động Pháp lý Cù Huy Hà Vũ” trình bày những yếu tố đặc hữu đã làm nên một vụ án chính trị nổi tiếng nhất trong những thập kỷ gần đây. Trong số các yếu tố đó, có thể kể đến những thách thức pháp lý của Ts. Vũ nhằm vào giới lãnh đạo chính trị cao cấp nhất, bao gồm cả Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, với mục tiêu thúc đẩy nhân quyền, trách nhiệm quan chức và bảo vệ môi trường. Thành phần gia đình của Ts. Vũ với bề dày uy tín cách mạng, cộng thêm thành tựu tinh hoa của bản thân khiến ông trở thành một trong những người nổi tiếng nhất chính thức công khai đặt vấn đề về vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN).
“Việc kết án Ts. Vũ lại thêm một vết đen vào bảng thành tích yếu kém của Việt Nam về nhân quyền, và cho thấy chính quyền sẽ đi đến cùng để dập tắt tiếng nói của một nhà phê bình nổi tiếng,” ông Robertson, Phó Giám đốc phụ trách châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu. “Nhưng vì muốn thỏa mãn cơn đói trả đũa, nhà cầm quyền Việt Nam có vẻ đã cắn một miếng quá khả năng nhai trong vụ này.”
Sau khi Ts. Vũ bị bắt giữ vào tháng Mười Một năm 2010, gia đình ông đã khởi xướng một chiến dịch vận động ngoan cường và công khai để đòi trả tự do cho ông, làm dấy lên làn sóng ủng hộ chưa từng thấy dành cho Ts. Vũ từ các nhóm tôn giáo, các blogger nhiều ảnh hưởng, sĩ quan quân đội cao cấp đã nghỉ hưu và những công dân thường.
Những tiếng nói trong nước về vụ xử Ts. Vũ tràn ngập các blog, các trang web và các trang báo mạng bằng tiếng Việt. Chỉ vài ngày sau phiên xử, trang mạng nổi tiếng Bauxite Vietnam đã khởi xướng một kiến nghị trực tuyến kêu gọi hủy bỏ bản án và trả tự do ngay lập tức cho Ts. Vũ. Chỉ trong vòng ba tuần, “Kiến nghị trả tự do cho công dân Cù Huy Hà Vũ” đã thu được chữ ký của gần hai nghìn người, trong đó có rất nhiều người đang ở Việt Nam. Trong danh sách những người ký tên có các đảng viên lão thành, sĩ quan quân đội cao cấp đã nghỉ hưu, công chức nhà nước, chuyên viên “cổ cồn trắng,” nghệ sĩ, nhà báo, học giả, thành viên các nhóm tôn giáo, và những người nông dân, công nhân bình thường. Ít nhất có một chục người cho biết họ đã bị công an sách nhiễu vì có ký tên trong kiến nghị.
Bộ Ngoại giao Hoa kỳ đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về thủ tục tố tụng và bản án của vụ án này, có bổ sung thêm rằng vụ án “đặt ra những câu hỏi hệ trọng về cam kết của Việt Nam đối với nền pháp trị và cải cách. Không một cá nhân nào đáng bị bỏ tù vì thực thi quyền tự do ngôn luận.” Liên minh châu Âu tuyên bố, “Bản án không phù hợp với những quyền cơ bản dành cho tất cả mọi người được có ý kiến riêng và được tự do bày tỏ những ý kiến đó một cách ôn hòa.”
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nhận thấy có những vi phạm rõ ràng về thủ tục tố tụng trong phiên xử ngày mồng 4 tháng Tư, được diễn ra trong vòng chưa đầy sáu tiếng đồng hồ. Tòa án Nhân dân TP Hà Nội đã từ chối yêu cầu của tổ luật sư bào chữa về việc tiếp cận những tài liệu được lấy làm căn cứ truy tố. Thẩm phán Nguyễn Hữu Chính trục xuất một luật sư bào chữa ra khỏi phòng xử chỉ vì luật sư đã kiên trì đòi các tài liệu nói trên. Những luật sư bào chữa còn lại tiếp tục yêu cầu các tài liệu đó và sau khi nỗ lực của họ không có kết quả, cuối cùng họ rời tòa để phản đối.
“Trong khi Ts. Vũ tiến hành các hoạt động của mình hoàn toàn theo kênh pháp lý, chính quyền lại đàn áp những nỗ lực muốn cải tiến hệ thống tư pháp Việt Nam của ông bằng một phiên tòa thiếu sự đảm bảo một trình tự pháp lý đúng quy trình tố tụng,” ông Robertson nói. “Các nhà lãnh đạo Việt Nam cần đáp ứng những lời kêu gọi của cộng đồng quốc tế để đảo ngược bản án ngụy công lý này và trả tự do cho Ts. Vũ ngay lập tức.”
Sau khi có bản án, Ts, Vũ đã chính thức gửi đơn tới nhà chức trách Việt Nam, không chấp nhận bản án dành cho mình và kháng án. Hiện đơn kháng án của ông vẫn đang được chính quyền xem xét.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền khuyến nghị trả tự do ngay lập tức cho Ts. Vũ vì việc bắt giữ, tạm giam, truy tố và xét xử ông chỉ căn cứ trên việc Ts. Vũ đã thực thi một cách ôn hòa các quyền được thông tin, quyền tự do chính kiến, tự do ngôn luận và tự do hội họp. Những quyền này được tôn vinh trong Tuyên ngôn Toàn cầu về Nhân quyền, cũng như trong Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị, mà Việt Nam đã tham gia từ năm 1982.
“Việt Nam cần lắng nghe các công dân của mình, những người đang kiến nghị trả tự do cho Ts. Vũ thay vì sách nhiễu và đối xử với họ như tội phạm,” ông Robertson nói. “Những hành động của chính quyền đang gây thiệt hại thực sự cho uy tín quốc gia vốn đã xuống dốc trong khía cạnh tôn trọng pháp quyền và các nghĩa vụ quốc tế về nhân quyền.”
Human Rights Watch
Gởi trực tiếp cho VRNs
