Ngày nay, 57% sinh viên đại học là nữ giới. Các phụ nữ độc thân và không có con đang kiếm nhiều tiền hơn đàn ông trong cùng một lĩnh vực. Và mặc dù đàn ông vẫn chiếm lĩnh các nghề có lương cao, phụ nữ hiện nay cũng có nhiều nghề hữu ích. Họ chiếm 1/3 số y bác sĩ, 54% làm kế toán, 45% làm ngành luật, và họ chiếm khoảng 50% ngành ngân hàng và bảo hiểm.
Theo thống kê đó, nhiều ngành đã xuất hiện trên báo The Atlantic trong bài “The End of Men” (Kết thúc của Đàn ông) của Hanna Rosin đã được nhiều người chú ý – không chỉ vì được sự đồng ý của nhiều phụ nữ mà còn có thể nam giới đang mất dần vị thế của mình. Nhưng khuynh hướng này cũng gợi lên nhiều vấn đề.
Với kỹ năng giao tiếp mạnh và hiểu biết xã hội, phụ nữ có được cung cấp thêm để phát triển trong thời kỹ thuật số hiện đại? Nam giới có trở nên… thừa? Hoặc chúng ta có làm việc theo cách mới bình thường, nam và nữ phát triển những hoài bão khác nhau cho riêng mình và lẫn nhau? Chúng ta có cần bắt đầu tìm cách giúp đỡ các nhóm đàn ông đang đấu tranh để “vùng lên” giữ uy tín?
Rosin và những người khác đưa ra các câu hỏi được truyền hình và phát thanh trên khắp thế giới. Những người tranh luận bàn về phái này hoặc phái kia, nhưng nhiều chuyên gia nói rằng các vấn đề con lâu mới ngã ngũ (issues are far from black and white).
Kay Hymowitz, học giả của Viện Manhattan và tác giả cuốn Manning Up: How the Rise of Women Has Turned Men into Boys, nói: “Tôi không coi đây là chấm hết đối với đàn ông, còn phụ nữ thì không. Điều này có thể phải xử lý bằng sự bất cân xứng giữa hai phái ngay lập tức. Sự thay đổi địa vị phụ nữ và phản ứng của đàn ông đã tạo ra mọi vấn đề giữa hai phái mà chúng ta chưa nghĩ ra cách thương lượng”.
Rosin, hiện đang viết một cuốn sách dựa trên bài viết trên báo The Atlantic, đưa ra nhiều dữ liệu đối với tư tưởng trong bài viết nguyên gốc của bà. Bà viết rằng lần đầu tiên trong lịch sử, phụ nữ đảm trách đa số các công việc ở Hoa Kỳ trong năm 2010. Cứ 2 người đàn ông có bằng cử nhân của các đại học Hoa Kỳ thì có 3 phụ nữ có bằng cấp đó. Phụ nữ chiếm 13 trong 15 lĩnh vực nghề nghiệp được dự đoán sẽ phát triển nhất trong thập niên tới.
Rosin cũng nhắc tới lĩnh vực điện ảnh và các chương trình truyền hình mới xuất hiện lần đầu tiên, phản ánh hình ảnh nổi bật về nam giới được nhồi nặn trong văn hóa của chúng ta. Chẳng hạn, có nhiều ông bố ở nhà xem ti-vi hơn từng thấy trong các chương trình như Parenthood và Up All Night. Rosin cũng dẫn chứng bộ phim Up in the Air, trong đó George Clooney là “người đàn ông hấp dẫn nhất”, hình ảnh đàn ông đã bị phá vỡ bởi một phụ nữ có gia đình và một đồng nghiệp trẻ.
Rosin nói trong cuộc phỏng vấn với Slate: “Hơn 50% phụ nữ làm ở các công sở, và hơn 50% số đó là nhà quản lý. Khác thường là điều đó đã xảy ra trong một thế hệ. Có vẻ như bất kỳ thứ gì mà nền kinh tế đang đòi hỏi, bất kỳ thành phần đặc biệt nào, phụ nữ đã có những điều đó nhiều hơn so với nam giới”.
Dan Abrams, người tranh luận với Rosin và là người phân tích chính về pháp luật cho chương trình ABC News và Good Morning America, tạo ra những trường hợp về thế mạnh của phụ nữ trong cuốn sách của ông, cuốn Man Down: Proof Beyond A Reasonable Doubt That Women Are Better Cops, Drivers, Gamblers, Spies, World Leaders, Beer Tasters, Hedge Fund Managers, and Just About Everything Else, và trên những website về sách.
Trong các ví dụ của ông là các nghiên cứu cho thấy rằng, so với các nữ tài xế, đàn ông chiếm 77% tỷ lệ khả dĩ tử vong vì tai nạn giao thông. Phụ nữ đầu tư tiền bạc của họ với mức kiềm chế nhiều hơn: Chỉ 35% nữ giới đầu tư thời gian lâu so với 47% nam giới. Một cuộc nghiên cứu thấy rằng phụ nữ hiểu kỹ thuật mới bằng trực giác. Cuộc nghiên cứu khác lại thấy rằng, như các chính khách, phụ nữ ít có thể bị bắt quả tang dính líu bê bối về tình dục. Với tư cách binh sĩ, họ cũng ít bị phạt.
Hymowitz nói rằng lý do chính về mức tăng đó của phụ nữ là Hoa Kỳ đã vươn lên từ nền kinh tế chế tạo mà các kinh tế gia gọi là “kinh tế kiến thức” (knowledge economy) đã nuôi dưỡng sức mạnh truyền thống của nữ giới. Khoảng 20 hoặc 30 năm qua đã tăng về số nghề nghiêp thu hút nữ giới trong các lĩnh vực như viễn thông, thiết kế và quản lý.
Đồng thời, đã có mức giảm hoài bão là phụ nữ kết hôn, có con và tăng giá trị khi bằng đại học ảnh hưởng những người có bằng cấp. Phụ nữ có khuynh hướng học giỏi ở trường thì có thể nắm bắt cơ hội khi có dịp.
Theo thống kê, thường thì không thể chối cãi rằng phụ nữ đang phát triển mạnh, trong khi nam giới – nhất là những người yếu kém về kinh tế xã hội – đang cố “vùng lên” ở nhà trường và ở thị trường lao động. Khó có thể nói trước điều gì sẽ xảy ra trong tương lai!
Nam giới có thể tiếp tục giảm sút nếu xã hội không nhận biết để giúp đỡ họ, như Rosin và Abrams đã tranh luận. Mặt khác, Christina Hoff Sommers – học giả thuộc Viện Kinh doanh Hoa Kỳ (American Enterprise Institute) ở Washington, D.C – nói: “Không có chứng cớ cho thấy phụ nữ đang dần thay thế đàn ông”. Cùng với biên tập viên David Zinczenko của tạp chí nam giới Men’s Health, bà đã bênh vực nam giới trong cuộc tranh luận đó.
Bà thừa nhận rằng tình trạng suy thoái đó đã thiệt hại nhiều đối với số đàn ông ít học. Thanh thiếu niên nam bị chứng tự kỷ (autism) và chứng rối loạn học tập.
Nhưng nam giới ở giới thượng lưu và trung lưu có đại học cũng không biểu hiện những dấu hiệu về sự băng hoại đạo đức hoặc điềm sa sút. Thật vậy, bà nói rằng nam giới trên toàn thế giới đang giữ các vị trí thành công nhất, vì họ phấn đấu vì đối cực của lĩnh vực này.
Sommers nói: “Họ thất bại và lại rất thành công. Đó là cách của nam giới. Tôi nghĩ chỉ là ngụy biện khi nghĩ rằng việc Giải phóng Phụ nữ là nam nữ sẽ có thể thay thế lẫn nhau. Điều đó không hề xảy ra, mà đa số đàn ông và phụ nữ cũng không muốn điều đó xảy ra”.
Trong khi đó, đàn ông vẫn là chính đối với xã hội, một số chuyên gia tranh luận như vậy. Chẳng hạn, đàn ông vẫn chiếm 90% số bằng sáng chế. Và họ tiếp tục kiếm nhiều tiền hơn trong những năm nuôi con cái. Theo nghiên cứu mới đây của Trung tâm Nghiên cứu Pew (Pew Research Center), 62% các bà mẹ đi làm nói rằng họ thích làm bán thời gian, còn nam giới chỉ có 21% thích vậy. “Điều đó không thề thay đổi”, Hymowitz nói.
Sommers tranh luận rằng, để tái cân bằng lĩnh vực, các trường tiểu học cần có giờ giải lao để các nam sinh đọc sách về các danh nhân anh hùng. Các trường đại học đừng nói với nam sinh viên rằng phụ nữ sợ họ và sợ cách quấy rầy của họ. Và các chương trình đại học nên tập trung vào sức mạnh của phụ nữ cần cạnh tranh bằng các chương trình dành cho nam giới.
Bà nói: “Như một nền văn hóa, chúng ta cũng cần tái đánh giá tiêu chuẩn gấp đôi làm cho nó có thể tán dương nữ giới nhưng cấm tranh luận rằng đàn ông có các đức tính riêng của họ và thực sự có thể giỏi hơn về một số việc nào đó. Dù ai thắng cuộc thì điều quan trọng vẫn là những người nói về vấn đề này”.
Bà nói thêm: “Cần nâng cao nhận thức rằng nam giới đang đấu tranh, không tất cả thì cũng nhiều người là nam giới. Nhưng tại sao nói đàn ông kết thúc? Thật khó nói, quá rộng, và ngẫu nhiên nó không là thật”.
TRẦM THIÊN THU
