Đọc lại lá thư xuân, tôi thấy sao sao ấy – lòng mình thì bảo – không thể đối thoại, không thể cộng tác. Nhưng lời chủ chăn lại bảo: phải đối thoại, phải cộng tác. Trong lúc phân vân như vậy, tôi lại tìm thấy bài “Đôi điều suy nghĩ nhận được thư chúc xuân” của cha Pascal Nguyễn Ngọc Tỉnh đăng trong cuốn “Thắp một ngọn nến cho Thái Hà”. Đọc xong, tôi rất phấn khởi, thấy có người đồng ý với mình. Bài viết rất chín chắn, do đó, tôi muốn đọc lại cho các bạn trẻ nghe, vì chắc đa số bạn trẻ cũng chưa đọc bài này của cha Nguyễn Ngọc Tỉnh. Nhờ thế các bạn trẻ sẽ thấy con đường nào đúng, con đường nào sai đối với chính quyền độc tài đảng trị cộng sản Việt Nam.
Trong thư của hai vị lãnh đạo của Tổng Giáo phận Sài Gòn có đề cập đến tình yêu đối với tổ quốc, về đối thoại và hợp tác với chính quyền cộng sản, thay vì đối đầu.
Đề cập đến lời căn dặn của Đức Hồng Y về tình yêu đối với tổ quốc, cha Nguyễn Ngọc Tỉnh viết:
“Là tín hữu, chúng ta có nhiều dịp để bày tỏ niềm tin. Ngoài các đại lễ như Giáng Sinh, Phục Sinh, mỗi tuần chúng ta ít là có thánh lễ Chúa Nhật. Nhưng ngày Tết là ngày vui toàn dân tộc, đồng bào cả nước, những người sống trên cùng một giải đất, cùng chung một lịch sử, một nền văn hóa. Thế nhưng sống trong chế độ đảng trị, tình yêu đối với tổ quốc, đối với dân tộc, bị lu mờ. Ba ngày Tết đi ra đường mà thấy cờ búa liềm bên cạnh biểu ngữ “Mừng Đảng, Mừng Xuân” là tự nhiên thấy mình như bị ai sát muối vào da thịt”.
Đức Hồng Y nói đến không ai được quyền áp đặt suy nghĩ và lập trường của mình trên người khác, cha Tĩnh viết:
“Liệu những người bày tỏ ý kiến, lập trường, quan điểm của mình trên các trang mạng chẳng hạn, có luôn luôn là muốn áp đặt, nghĩa là dùng sức ép bắt người khác phải chấp nhận hay đơn giản, chỉ là tỏ bày, chia sẻ, nói lên ý kiến, lập trường, quan điểm của mình, để sau đó mỗi người tự do chấp nhận hay không chấp nhận? Mà cứ giả sử có ai đó thực sự muốn áp đặt thì đâu có dễ dàng gì? Đâu phải cứ muốn là được… Chuyện áp đặt trên đất nước Việt Nam… là chuyện có thật 100%. Bằng cớ là có bao giờ nhân dân Việt Nam được hỏi ý kiến có chấp nhận hay không chấp nhận chế độ cộng sản đâu. Thế thì chuyện áp đặt tuy là chuyện có thật nhưng lại được gửi sai địa chỉ. Giá mà trong thư chúc xuân các lãnh đạo Đảng, mà hai vị đứng đầu Tổng Giáo phận Sài Gòn và hay hơn nữa là toàn thể các vị lãnh đạo Giáo Hội Công giáo Việt Nam, mà kiến nghị với các vị lãnh đạo Đảng, là đừng áp đặt, nghĩa là đừng dùng sức ép bắt phải chấp nhận chế độ chính trị hiện nay, thì quả là Mùa Xuân Dân Tộc đã khởi đầu. Lúc đó tôi nghĩ không riêng gì giới Công giáo, nhưng tuyệt đại đa số dân Việt Nam sẽ cắn rơm cắn cỏ mà cám ơn các vị lãnh đạo Công giáo đã nói lên nguyện vọng sâu xa nhất, thầm kín nhất, tha thiết nhất, mà chưa bao giờ có dịp được bày tỏ với những người đang cầm quyền sinh sát trên đất nước Việt Nam hôm nay”.
Về vấn đề đối thoại và hợp tác thay vì đối đầu, cha Nguyễn Ngọc Tỉnh viết tiếp:
“Nếu đơn thuần chỉ là chuyện lý thuyết thì khỏi cần nại đến uy tín của Công Đồng hay của Đức Giáo Hoàng, ai cũng chấp nhận đối thoại là phương cách tối ưu để đạt tới đồng thuận. Nhưng đi vào cụ thể, tiếp theo sau các buổi cầu nguyện để đòi đất tại Tòa Khâm Sứ, Thái Hà hay Tam Tòa, khi nói đến đối thoại ở đây, lá thư chúc Tết muốn nhắm đến chính quyền. Nói thẳng ra: thay vì đối đầu hãy đối thoại với chính quyền.
Nhưng thử hỏi: trước khi kêu gọi và tổ chức các buổi cầu nguyện như mọi người đã thấy tại Tòa Khâm Sứ, Thái Hà, Tam Tòa… họ đã phải viết bao nhiêu đơn, trải qua bao nhiêu năm chờ đợi, và đã được những gì? Đến khi xảy ra các buổi cầu nguyện, thì tất cả đã diễn ra trong trật tự, tuyệt đối không có những hành động mang tính khiêu khích. Và các buổi cầu nguyện như thế, là những hình thức đối thoại ôn hòa, bày tỏ ý kiến, nguyện vọng cách công khai, nhưng bất bạo động, sao có thể gọi là đối đầu được?
Trong khi đó, những cuộc gặp gỡ ở cấp cao nhất giữa các đại diện Hội đồng Giám Mục Việt Nam với Thủ tướng Chính phủ, có đích thực là những cuộc đối thoại không? Các Giám mục nói gì thì không ai biết, nhưng theo báo đài nhà nước thì người đọc báo hay xem truyền hình thì chỉ thấy các đại diện tôn giáo đến để nghe giảng thuyết về “chính sách trước sau như một” của nhà nước về tự do tín ngưỡng. Những cuộc gặp gỡ như thế, có xứng đáng được gọi là đối thoại không?
Khi nói đến đối thoại và hợp tác, là ta giả thiết là hai hay nhiều đối tác bình đẳng, chấp nhận nhau, tôn trọng nhau, tin tưởng nhau. Mọi chuyện khác hẳn dưới một chế độ độc tài, khi chế độ tự đặt mình trên mọi tổ chức, mọi cơ cấu, kể cả cơ cấu cao nhất là quốc gia. Trong chế độ độc tài toàn trị, cá nhân cũng như tổ chức chỉ có quyền được xin.”
Về sự hợp tác, cha Nguyễn Ngọc Tỉnh viết tiếp:
“Chuyện hợp tác cũng vậy; trong cái xã hội đầy dẫy những bất công, gian dối, thối nát, tham nhũng, khi những người yêu nước, yêu tự do dân chủ, lần lượt bị kết án bất công, khi các nhà trí thức bị bịt mồm bịt miệng, chỉ vì đã vạch trần những âm mưu xâm lược của ngoại bang bằng đủ mọi thủ đoạn thâm độc nhất, khi những người mặc sắc phục công an cảnh sát làm ngơ cho bọn côn đồ mang danh “quần chúng tự phát”, tha hồ đánh đập trấn áp dân lành không tấc sắt trong tay, khi những người trẻ tìm đến tu thân nơi cửa Phật bị xua đuổi hành hạ, nhất là khi những biểu tượng thiêng liêng nhất của Kitô giáo là cây Thánh Giá bị triệt hạ, bị đập nát, chúng ta phải hợp tác với chính quyền cộng sản như thế nào? Cũng như các tôn giáo khác, Giáo Hội Công giáo chúng ta đâu thiếu khả năng, đâu thiếu thiện chí để góp phần xây dựng con người, xây dựng xã hội. Nhưng ai cho các tôn giáo được hợp tác trong các lãnh vực y tế, giáo dục? Để cho các tôn giáo được hợp tác trong các lãnh vực truyền thông để vạch trần những cái xấu xa tội lỗi đang làm băng hoại xã hội từng ngày?”
Cuối cùng cha Nguyễn Ngọc Tỉnh kết luận:
“Thay vì đối đầu, hãy đối thoại và hợp tác’, nguyên tắc trừu tượng đó ai cũng chấp nhận. Vấn đề là trong chế độ độc tài chúng ta đang sống hôm nay, đối thoại thế nào để không phải là cúi đầu xin xỏ. Hợp tác thế nào để không đồng lõa với cái xấu, cái sai, để được làm điều tốt, điều thiện mà không bị cấm cản.” (Thắp một ngọn nến cho Thái Hà, trang 178-180).
Các bạn trẻ thân mến!
Đọc lại bài này của cha Nguyễn Ngọc Tỉnh, lỗ tai tôi hết lùng bùng rồi. Tôi rất thỏa mãn với nhận định sâu sắc của ngài. Tôi nghĩ là sau khi đọc những lời tâm huyết này của cha Nguyễn Ngọc Tỉnh, đầu óc các bạn cũng được nhẹ nhàng như tôi.
Lm. Têphanô Chân Tín
Sài Gòn 19.11.2011
